Аз Оиша (Худованд аз ӯ розӣ бод) ривоят аст, ки гуфт: Расули Аллоҳ (Салому дуруди Аллоҳ бар ӯ бод) ин оятро тиловат фармуданд: ([Эй паёмбар] Ӯст, ки китоб [-и Қуръон]-ро бар ту нозил кард. Бахше аз он оёти муҳкам [сареҳу равшан] аст, ки онҳо асоси китобанду [бахши] дигар муташобеҳот аст [ки таъвилпазиранд]; аммо касоне, ки дар дилҳояшон инҳироф аст, барои фитнаҷӯӣ [ва гумроҳ кардани мардум] ва ба хотири таъвили он [ба дилхоҳи худ], аз муташобеҳи он пайравӣ мекунанд; ҳол он ки таъвилашро [касе] ҷуз Аллоҳ таоло намедонад; ва росихони дар илм [уламои дин] мегӯянд: "Мо ба ҳамаи он [оёт, чи муҳкаму чи муташобеҳ] имон овардем; ҳама аз тарафи Парвардигори мост"; ва ҷуз хирадмандон касе панд намегирад. (Оли Имрон: 7). Оиша (Худованд аз ӯ розӣ бод) гуфт: Паёмбар (Салому дуруди Аллоҳ бар ӯ бод) фармуданд: "Агар касеро дидӣ, ки думболи муташобеҳот аст, онҳо ҳамон касоне ҳастанд, ки Худо аз онҳо ном бурдааст, пас аз онон барҳазар бош"
صحيح - متفق عليه

Расули Аллоҳ (Салому дуруди Аллоҳ бар ӯ бод) ин оятро тиловат карданд: ([Эй паёмбар] Ӯст, ки китоб [-и Қуръон]-ро бар ту нозил кард. Бахше аз он оёти муҳкам [сареҳу равшан] аст, ки онҳо асоси китобанду [бахши] дигар муташобеҳот аст [ки таъвилпазиранд]; аммо касоне, ки дар дилҳояшон инҳироф аст, барои фитнаҷӯӣ [ва гумроҳ кардани мардум] ва ба хотири таъвили он [ба дилхоҳи худ], аз муташобеҳи он пайравӣ мекунанд; ҳол он ки таъвилашро [касе] ҷуз Аллоҳ таоло намедонад; ва росихони дар илм [уламои дин] мегӯянд: "Мо ба ҳамаи он [оёт, чи муҳкаму чи муташобеҳ] имон овардем; ҳама аз тарафи Парвардигори мост"; ва ҷуз хирадмандон касе панд намегирад. (Оли Имрон 7). Дар оёти мазкур Худованди Муттаъол хабар додааст, ки Ӯ Қуръонро бар паёмбараш фиристодааст, қисме аз он оятҳое ҳастанд, ки дорои маънои равшан ва ҳукми возеҳ аст ва чизе мубҳам дар он вуҷӯд надорад, ва ин аст асли Китоб ва сарчашмаи он, ва дар ҳоли вуҷӯди ихтилоф манбаъи бозгашт хоҳад буд. Қисми дигари он оятҳое ҳастанд, ки эҳтимоли чанд маъно дар онҳо вуҷӯд дорад ва маънои онҳо барои баъзе аз мардум номафҳум боқӣ мемонад, ё ба ин гумон, ки миёни ин оят ва оятҳои дигар таъоруз ва ихтилоф аст. Сипас Худованд шеваи бархурди мардумон бо ин оятҳоро ин гуна баён медорад, ки касоне дар дилҳояшон майли аз ҳақ баромадан аст оятҳои муҳкамро раҳо карда рӯй ба оятҳои муташобеҳ меоранд, ки маъонии эҳтимолӣ дар онҳо вуҷӯд дорад ва ҳадафашон аз он шубҳа андохтан миёни мардум ва гумроҳ кардани онҳо аст, мехоҳанд онҳоро мувофиқи майл ва ҳаваси худ таъвил ва тафсир кунанд. Аммо онон, ки дар илм устуворанд, оятҳои муташобеҳро медонанд ва маъонии онҳоро тибқи оятҳои муҳкам вомегузоранд ва ба он имон доранд ва медонанд, ки аз сӯи Парвардигор ҳастанд ва имкони дорои мафҳуми дигар ва ё таъоруз бар дигар оёт дар онҳо вуҷӯд надорад. Аммо танҳо касоне пандпазир мешаванд, ки ақли солим доранд. Сипас Паёмбар (Салому дуруди Аллоҳ бар ӯ бод) ба модари муъминон Оиша (Худованд аз ӯ розӣ бод гуфт: агар касеро дидӣ, ки думболи муташобеҳот аст, бидон онон ҳамон касоне ҳастанд, ки Худованд онҳоро дар ин оят ном бурдааст, (аммо касоне ки дар дилҳояшон инҳироф ва гумроҳӣ аст) аз онҳо бипарҳезед ва ба суханонашон гӯш надиҳед.

  1. Оятҳои муҳкам: оятҳое ҳастанд, ки маънояшон ошкор ва далолаташон равшан аст. Муташобеҳ: оятҳое ҳастанд, ки эҳтимоли бештар аз як маъноро дошта ниёз ба баррасӣ ва дарк доранд.
  2. Ҳушдор аз ҳамнишинӣ бо гумроҳон ва аҳли бидъат ва касоне, ки барои гумроҳ кардани мардум шакку шубҳа эҷод мекунанд.
  3. Дар поёни ояти мазкур, ки бо "ва ҷуз хирадмандон касе панд намегирад" хотима ёфтааст, накуҳиш бар мунҳарифшудагон ва ситоиш бар олимони раббонӣ ва собитқадам аст. Яъне: касе, ки панд нагирифт ва аз ҳавову ҳаваси худ пайравӣ кард, аз ҷумлаи афроди хирадманд нест.
  4. Пайравӣ аз муташобеҳ сабаби инҳироф ва гумроҳӣ мешавад.
  5. Оятҳои муташобеҳ, ки шояд мафҳуми онҳо дарк карда нашавад, бояд дар мавриди онҳо ба оятҳои муҳкам муроҷиат карда шавад.
  6. Худованд бахше аз оятҳои Қуръонро муҳкам ва қисме аз онро муташобеҳ қарор додааст, ва ин як имтиҳоне аст аз ҷониби Худованд барои мардум, то аҳли имон аз гумроҳон ташхис карда шавад.
  7. Вуҷӯди муташобеҳот дар Қуръони карим нишонгари бартарӣ ва фазилати олимон аз дигарон ва огоҳ сохтани зеҳнҳо аз камбуд ва костиҳо аст, то ба оҷиз будани худ эътироф ва таслими Офаридгори худ шавад.
  8. Фазилати устуворӣ дар илм ва зарурати пойдорӣ дар он.
  9. Муфассирон дар мавриди "Таъвили онро танҳо Аллоҳ медонад" дар ин фармудаи Ӯ Таъоло: { وما يعلم تأويله إلا الله والراسخون في العلم } бар ду назар ҳастанд:
  10. 1-Мурод аз он огоҳӣ ва донистани воқеияти як чиз, моҳияти он ва ончи, ки ҳеҷ роҳе барои дарк ва донистани он вуҷӯд надорад аст, ба монанди: рӯҳ ва қиёмат, ки илми он мунҳасир ба Ӯ Таъоло аст. Росихони дар илм (онон, ки дар илм устуворанд) ба он имон доранд ва ҳақиқати онро ба Худо месупоранд ва худ таслими он шуда аз ҳар гуна таъвил даст мебардоранд.
  11. 2-Мурод аз таъвил тафсир ва тавзеҳот аст, яъне Худованд онро медонад ва росихони дар илм низ аз он огоҳанд, ба он имон доранд ва дар мавриди тафсири он ба оятҳои муҳкам руҷуъ мекунанд.

Бо муваффақият фиристода шуд